Na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dniem 1 września 2021r. zniesiono obowiązek przeprowadzania w szkołach ewaluacji, zarówno zewnętrznej i wewnętrznej, jako formy nadzoru pedagogicznego.
Początkowo spotkało się to ze sporym zadowoleniem, głównie z uwagi na odciążenie nauczycieli z kolejnego zadania natury biurokratycznej oraz brak wiary w systemową skuteczność tego rozwiązania, które zdaniem wielu nie wpływało znacząco na poprawę jakości kształcenia. Pojawiały się jednak obawy, iż brak obligatoryjnej ewaluacji wpłynie negatywnie na polskie szkoły, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że było to dobrze opracowane i sprawdzone od lat badanie jakościowe oparte na metodzie naukowej.
Rozbieżnym ocenom do rezygnacji z ewaluacji wnikliwie przyjrzeli się badawcze z Uniwersytetu Jagiellońskiego – dr Zuzanna Sury i dr Katarzyna Smoter z Instytutu Pedagogiki oraz dr Jakub Kołodziejczyk z Instytutu Spraw Publicznych. Owocem ich analiz był opublikowany w 2022r. raport z badania pod tytułem Dyrektorzy i dyrektorki szkół podstawowych i ponadpodstawowych wobec ewaluacji i kontroli w nadzorze pedagogicznym (współfinansowany ze środków Centrum Transferu Technologii CITTRU UJ). Opracowany raport przedstawia wyniki badania ankietowego, którego uczestnikami byli dyrektorzy i dyrektorki polskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Przedmiot badania stanowią ich opinie na temat zmian w organizacji nadzoru pedagogicznego wprowadzonych przed dwoma laty.
Przeprowadzone badanie przyniosło cztery główne wnioski. Po pierwsze, aż 1/3 badanych zamierza kontynuować ewaluacje wewnętrzne w swoich szkołach, jako czynnik pozytywnie wpływający na poprawę jakości kształcenia. Natomiast jeżeli chodzi o ewaluację zewnętrzną, którą według założeń MEiN w przyszłości mają zastąpić formy kontroli i wspomagania, to wielu z ankietowanych odpowiadało, iż woli kontynuować sprawdzoną od lat metodę, obawiając się znaczącej nieskuteczności proponowanych rozwiązań. Innym wnioskiem płynącym z Raportu jest niewątpliwe wskazanie na pozytywny wpływ przeprowadzanych ewaluacji na zwiększenie zaangażowania i zainteresowania procesami decyzyjnymi odnośnie szkoły i kształcenia zarówno wśród samych uczniów, kadry nauczycielskiej, ale również rodziców. Po trzecie, niemal 40% respondentów podkreśliło rolę ewaluacji zewnętrznych w budowaniu integracji szkoły w środowisku lokalnego otoczenia społeczno-gospodarczego. Są też odmienne głosy, bowiem 6 na 10 badanych spodziewa się, że zniesienie obligatoryjnych ewaluacji zmniejszy biurokrację w szkołach, co pozytywnie wpłynie na samą placówkę jak i jej pracowników.
Po więcej interesujących konkluzji z badania odsyłamy do raportu dostępnego w domenie Instytutu Spraw Publicznych UJ tutaj.
Autor: Agnieszka Włodarczyk